We kunnen veel zelf doen

De roep om boycot van Rusland vanwege diens hulp aan de ongelikte beren in de zelf-uitgeroepen vrijstaat Donietsk is begrijpelijk, maar even voorstelbaar zijn de bezwaren van bedrijven die van de export leven naar juist dat land, zoals onze zuivelindustrie en bloemenkwekerijen. Willen we die failliet laten gaan vanwege de goede zaak?

Misschien onderschatten we onze eigen rol als privé persoon bij het boeken van reizen en kopen van producten: als dit massaal gebeurt, heeft het wel degelijk effect. Ooit, meer dan vijftig jaar geleden, gingen we als student niet naar Spanje of Portugal waar toen een fascistisch regime heerste en tijdens de Apartheid kochten we vervolgens geen Outspan-sinaasappelen. Die redelijk breed gedragen bewegingen zetten toen economisch weinig zoden aan de dijk omdat we toen sowieso nog geen geld te besteden hadden, maar het gebaar alleen al beïnvloedde wel degelijk de interne strijd voor democratie in de landen zelf die uiteindelijk de overwinning behaalden. Niets om je voor op de borst te kloppen want ze deden het zelf, maar het deed ons goed een steentje te hebben bijgedragen.

Tegenwoordig heeft de westerse wereld veel meer geld te besteden en een jaarlijkse tweede of derde vakantie naar verre stranden is normaal geworden (waarbij ook vragen te stellen zijn over mensenrechten ter plaatse, maar dat een andere keer). Voor velen zal een land als Rusland niet meteen de eerste keus zijn maar ongetwijfeld zal het onlangs veroverde schiereiland de Krim zich op die markt storten – laten we ons realiseren dat dit onrechtmatig Russisch bezit is geworden: aan ons de macht van de keuze. Misschien een gebaar van solidariteit als we voor de verandering eens boeken voor een reis naar de mooie oude stad Kiev. Ook de Baltische landen die zich nog niet eens zo lang geleden aan Rusland ontworsteld hebben en nog oprecht blij zijn met het lidmaatschap van de Europese Unie, zijn zeer de moeite waard en kunnen onze steun gebruiken want aan de oostkant staat de knokploeg van Donietsk klaar om de grenzen verder op te rekken.

Andere, grotere boycots moeten dan maar internationaal of in Europees verband plaats vinden – persoonlijk ergerde ik me aan het Sotschi-gebeuren met ons koninklijk huis pontificaal op het podium als Nederlandse profilering in de ex-KGB-wereld, en ook elke andere manifestatie ter verheerlijking van dit verdraaiingsregime (de beelden die de Russische burger via de staatstelevisie over de kwestie Oekraïne worden getoond zijn daar een sprekend voorbeeld van) zouden wat mij betreft als belediging van ons verlicht Europees geweten zoveel mogelijk gemeden moeten worden. Positief bijverschijnsel van de hele kwestie is dat nu veel meer Europeanen het belang van hechtere samenwerking inzien: nu graag nog een snel inzetbaar gemeenschappelijk leger met modern materieel.

We moeten ons realiseren dat het naar ons gekeerde gezicht van Rusland de etalage is van een groot, vaak nog middeleeuws achterland waar getrainde militairen elke poging tot zelfstandigheid in de kiem smoren, met als gevolg aanslagen van vrijheidsstrijders – meestal in Rusland zelf (een school, theater, stations) maar ook uitzichtloos in het westen zoals de marathon-aanslag in Boston. Die Russische middeleeuwen worden zo ongewild ook ons probleem terwijl ze in feite door Moskou (=Poetin) moeten worden opgelost, uiteraard op een fatsoenlijke manier zoals ook Europa via haar Unie achterstandsgebieden tot gelijk niveau probeert te ontwikkelen. Rusland hoort door die diep in Azië reikende tentakels niet bij Europa. De nu vloeibaar geworden grens vormt een blijvend gevaar en misschien is het tijd voor een nieuwe scheidingsmuur. In 1961 vormde de ‘Berlijnse’ muur de scheidslijn tussen twee principes: staatsdirigisme versus democratie; een nieuwe muur zou de grens tussen Europa en Azië moeten aangeven waarachter verschillende culturen de tijd krijgen om zichzelf democratisch te ordenen alvorens het vertrouwen weer enigszins hersteld kan worden.